بنفشه در طول قرنها به صورت رایج مورد استفاده قرار گرفته و در زندگی واقعی و در هنر کاربرد داشته است. محل زندگی این گیاه در نیمکره شمالی و نمادی از حیات دوباره، عشق و همچنین نمادی از فروتنی، پادکدامنی و وفاداری است. طبق افسانههای رومی، ونوس به خدمتکاران زیباتر از خودش حسادت میکرد. او برای انتقام، ابتدا خدمتکاران را کوچک و آنگاه آنها را تبدیل به بنفشه های آبی کرد.
ستایش بنفشه نیز قرنهاست در میان اقوام مختلف دنیا رایج است. یونانیها و رومیهای باستان بنفشه را با نوشیدنیهای ترکیب کرده و آن را به نمادی از آتن مبدل کردند؛ تا جایی که هیچ جشنی در این ملتها بدون وجود این گل برگزار نمیشد. بنفشه گل مورد علاقه ناپلئون بناپارت بود. زمانی که وی را به جزیره اِلبا تبعید کردند او قول داد که در بهار که بنفشهها شکوفه میزنند به میهن بازگردد. زمانی که سربازان شخصی را دستگیر میکردند از وی میپرسیدند که بنفشهها را دوست دارد یا خیر. اگر جواب مثبت بود متوجه میشدند که وی از متحدان است. به خاطر شباهت بنفشه به شکل قلب، این گل به نمادی از پاکدامنی مبدل شده است. طبق افسانهها، زمانی که فرشتهای در پیش روش مریم مقدس ظاهر شد و باردار بودن وی را نوید داد، بنفشهها در اطراف وی شروع به شکوفه زدن کردند و از آن پس به نمادی از پاکدامنی و آرامش روحی مبدل شدند. ایرانیهای باستان از بنفشه برای دیدن خوابهای خوش، کاهش خشم و التیام دردهای روحی و روانی استفاده میکردند. طبق سنت ایرانی، شربت ساخته شده از گلهای بنفشه فرو رفته در آب گرم میتواند دلهای شکسته را التیام بخشد.
بنفشه و برگهای آن در صنعت عطرسازی قرن ۱۹ میلادی بسیار پرطرفدار بود. در سال ۱۸۸۳ با کشف نمونههای مصنوعی توسط تیمان و کروگر، استفاده از روغن طبیعی این گل به دلیل پیچیدگی روش عصارهگیری و هزینههای مواد به مراتب کمتر و کمتر شد. مشهورترین و گرانترین این گلها بنفشه پارما (ویولا اودوروتا) است که عصاره آن در بسیاری از عطرهای ساخته شده برای خانمهای خونسرد قرن ۱۹ میلادی در اروپا استفاده میشد.
زمانی که یونون (Ionone) جایگزین مصنوعی بنفشه کشف شد، روغن اساسی بنفشه به ندرت در عطرهای مورد استفاده قرار گرفت؛ یونون دارای رایحهای گلی است و نتهای تیز و چوبی را شامل میشود. برگهای بنفشه هنوز هم مورد استفاده قرار میگیرند چرا که ارزان قیمت هستند و بویی شبیه چمن تازه زده شده و خیار دارند و در عین حال بوی بنفشههای تازه چیده شده نیز از آنها به مشام میرسد. با استفاده ماهرانه عصاره این گل، حس ظرافتی به عطرها افزوده میشود که با نتهای دیگر قابل دسترسی نیست. رایحه این گل با گیاه تکمه، نرگس، چای، مریم گلی، ریحان، زنبق و سنبل سازگاری خوبی دارد.
بنفشه در بسیاری از عطرهای معروف نیمه اول قرن بیستم مانند Parfums Gres Cabochard و Madame Rochas Femme مورد استفاده قرار میگرفت. از متیل یونون برای متعادل کردن نت های چوبی پایه در عطرها استفاده میشود. یونون با غلظت بالا در عطرهای کلاسیک شناخته شدهای مانند Nina Ricci L’Air du Temps و Tresor استفاده میشود که توسط سوفیا گروشان طراحی شده است. حتی امروزه نیز ایجاد عطرها با رایحه گل، بدون استفاده از متیل یونون و بنفشه پارما ممکن نیست.
عطرها و ادکلنهای زیر از نت بنفشه استفاده میکنند:
Guerlain L’Heure Bleue
Meteorites and Insolence Eau de parfum
Serge Lutens Bois de Violette i Iris Silver Mist
Chanel no 19
Coty L’Origan
Oscar de la Renta
Yves Saint Laurent Paris
Frederic Malle Lipstick Rose
Balmain Jolie Madame
Dior Fahrenheit
Cartier Eau de Cartier
L’Artisan Verte Violette
Annick Goutal La Violette
Histoires de Parfums Blanc Violette
Lez Nez The Unicorn Spell
Creed Love in Black
Mancera Aoud Violet Kenzo Flower